Cứ ngỡ niềm hạnh phúc vỡ òa khi có cháu trai sẽ kéo dài, nhưng một đề nghị táo bạo từ con dâu đã khiến tôi bàng hoàng ngay sau đó.

Dưới ánh nắng chiều tà, căn nhà ngói đỏ ẩn mình dưới bóng cây bưởi trĩu quả, bỗng trở nên lạc lõng trong tâm trí tôi. Tôi, bà Hoa, năm nay đã 65 tuổi, mái tóc muối tiêu đã điểm bạc, nhưng đôi mắt vẫn còn tinh anh và trái tim vẫn đong đầy tình yêu thương dành cho gia đình. Cuộc sống của tôi lẽ ra phải là chuỗi ngày an nhàn bên mảnh vườn xanh tươi và tiếng cười trẻ thơ. Thế nhưng, lời đề nghị bất ngờ của con dâu đã như một tảng đá vô hình, ném vào mặt hồ yên ả của tôi, tạo nên những gợn sóng xáo động đến tận đáy lòng.

Cái ngày mà con dâu, cái Phượng, cất tiếng nói ấy, trời trong xanh lắm, nắng vàng ươm chảy tràn qua khung cửa. Tôi đang ngồi gọt rau muống, chuẩn bị cho bữa cơm tối, thì Phượng khẽ khàng đến bên, giọng nói có chút dè dặt nhưng ngữ điệu lại toát lên sự kiên quyết lạ thường. "Mẹ ơi, con tính nói chuyện với mẹ, giờ con sinh cháu trai rồi, bố mẹ định bao giờ sang tên cái nhà, cái đất cho vợ chồng con để chúng con yên tâm xây dựng tương lai?". Con dao trên tay tôi khựng lại, rau muống rơi lả tả xuống sàn gạch. Tôi sững sờ. Đôi mắt tôi như muốn tìm kiếm một lời giải thích trong ánh mắt của con dâu, nhưng chỉ thấy sự mong đợi đến sốt ruột.

Chưa bao giờ tôi nghĩ đến chuyện này một cách vội vã như vậy. Vợ chồng tôi, dù đã ở tuổi xế chiều, vẫn minh mẫn và tự chủ. Căn nhà này, mảnh vườn này, là tài sản của ông bà để lại, cũng là mồ hôi nước mắt của vợ chồng tôi gầy dựng thêm bao nhiêu năm qua. Chúng tôi vẫn luôn xác định sẽ chia tài sản một cách công bằng cho cả hai đứa con. Con trai út, thằng Hùng, sẽ được phần lớn hơn để tiện việc thờ cúng tổ tiên và chăm sóc cha mẹ khi về già. Còn con gái đầu, con Lan, dù lấy chồng xa, cũng sẽ có một mảnh nhỏ làm của hồi môn, thể hiện tình nghĩa cha mẹ. Tôi đã từng nói rõ quan điểm này với các con: "Khi nào bố mẹ yếu, không còn sức trông coi nữa, sẽ gọi các con lại, chia phần rõ ràng. Còn giờ mọi thứ vẫn để tên bố mẹ, bố mẹ còn sống thì đất là của bố mẹ."

Thế nhưng, dường như Phượng không nghĩ vậy. Từ khi sinh được thằng cu Tôm, con bé thay đổi nhiều lắm. Nó bắt đầu bóng gió chuyện "đàn ông là người nối dõi", rồi thậm chí còn nói trước mặt chúng tôi rằng: "Giờ con sinh được cháu đích tôn rồi, bố mẹ cũng nên có trách nhiệm rõ ràng với tương lai con trai con." Nghe những lời ấy, tim tôi như thắt lại. Một nỗi buồn khó tả dâng lên. Không lẽ, vì sinh được cháu trai mà con dâu cho rằng đã "nắm chắc phần thắng" trong chuyện thừa kế? Cháu trai là niềm vui, là phúc lộc của gia đình, nhưng không phải là tấm vé để đổi chác tình thân, càng không phải là công cụ để đòi hỏi quyền lợi.

Tôi không tiếc con cái, thật lòng đấy. Nếu chúng nó sống biết điều, biết nghĩ cho cha mẹ, chăm lo cho gia đình, thì tôi sẵn lòng trao hết, trao tất cả cũng chẳng hề tiếc nuối. Nhưng tôi cần sự tôn trọng. Tôi cần thấy được tình cảm chân thành, không phải sự toan tính, không phải sự thúc ép. Vợ chồng tôi còn khỏe, còn đủ minh mẫn để trông nom nhà cửa, chưa đến nỗi phải phụ thuộc vào con cái. Việc chuyển nhượng tài sản, tôi đã nghĩ đến rồi, nhưng tôi muốn làm khi mình thật sự an lòng, khi mọi thứ diễn ra tự nhiên, không phải vì bị ép buộc hay mang cảm giác "mình nợ con cháu điều gì". Tôi trăn trở nói với ông nhà: "Nếu mai này chúng nó sống biết điều, chăm lo cha mẹ thì tôi chia cả tài sản cũng chẳng tiếc. Còn nếu sống toan tính, xem bố mẹ là phương tiện thì có cho mấy rồi cũng chẳng được yên."

Vài ngày sau, sau bữa cơm tối, không khí trong nhà có vẻ căng thẳng hơn thường lệ. Tôi quyết định ngồi xuống, nói chuyện rõ ràng với thằng Hùng và con Phượng.

"Bố mẹ đã có dự định rõ ràng. Nhà đất sau này sẽ chia cho các con. Con trai sẽ được phần lớn hơn, vì còn thờ tự, chăm lo tổ tiên. Nhưng bố mẹ chưa sang tên lúc này. Cái gì đến sẽ đến, quan trọng là sống với nhau bằng tình nghĩa. Đừng ép bố mẹ phải lựa chọn khi vẫn đang khỏe mạnh." Tôi nhìn vào mắt chúng nó, mong tìm thấy sự thấu hiểu, sự đồng cảm. Phượng im lặng. Khuôn mặt nó thoáng nét bướng bỉnh, không cam lòng. Thằng Hùng thì chỉ cúi gằm mặt xuống, không nói lời nào.

Sau đó mấy hôm, Phượng gọi điện về, giọng nói có vẻ mệt mỏi, xin phép đưa cháu Tôm về nhà ngoại "ở cữ thêm". Từ đó, nó không gọi hỏi thăm tôi nữa, chỉ nhắn tin cho thằng Hùng. Tôi biết nó giận, biết nó có thể cho rằng tôi thiên vị con Lan, không coi trọng "cháu đích tôn". Nỗi buồn lại chồng chất nỗi buồn. Tôi tự hỏi, nếu con dâu thương tôi thật lòng, coi vợ chồng tôi là cha mẹ, thì sao lại đặt vấn đề sổ đỏ vội vã như thế, chỉ vài tuần sau khi sinh cháu? Một đứa bé đâu phải tấm vé đổi đời để mặc cả tình thân?

Thằng Hùng, con trai tôi, nó hiền lành, ít nói, lại nghe lời vợ. Chính vì vậy mà nó không phản đối hay khuyên vợ. Điều đó khiến tôi thất vọng vô cùng. Nỗi sợ hãi len lỏi trong lòng tôi. Tôi bắt đầu lo lắng, nếu bây giờ tôi sang tên cho vợ chồng nó, liệu mai sau vợ chồng tôi có còn tiếng nói trong chính căn nhà của mình không? Liệu tình cảm gia đình có còn giữ được sự trong sáng, vô tư như trước? Tôi nhìn ra vườn, những bông hoa nhài trắng muốt đang khoe sắc dưới ánh trăng. Từng bông hoa như thì thầm, nhắc nhở tôi về sự tinh khiết của tình yêu thương, một thứ không nên bị vấy bẩn bởi những toan tính vật chất.

Những ngày sau đó, không khí trong nhà nặng nề hơn bao giờ hết. Tiếng cười của thằng Hùng và con Phượng vắng hẳn. Chỉ còn lại mình tôi thui thủi trong căn nhà rộng lớn, thỉnh thoảng tiếng bi bô của cháu Tôm qua điện thoại từ nhà ngoại vọng về, càng khiến tôi nhớ cháu đến thắt lòng. Tôi nhớ những ngày tháng trước đây, khi Phượng chưa về làm dâu, khi gia đình còn quây quần bên mâm cơm, tiếng nói cười rộn rã. Giờ đây, mọi thứ dường như đã thay đổi. Tôi thấy mình già đi rất nhiều, không phải vì tuổi tác, mà vì gánh nặng của những lo toan, những suy nghĩ về tình người, về đạo hiếu.

Một buổi chiều mưa tầm tã, con Lan gọi điện về. Giọng nó nghèn nghẹt: “Mẹ ơi, con nghe anh Hùng kể chuyện rồi. Mẹ đừng buồn nhiều quá nhé. Mẹ cứ giữ lấy nhà đất, không ai có quyền ép mẹ cả. Con gái mẹ không tham lam đâu mẹ ạ.” Nghe con gái nói, nước mắt tôi cứ thế tuôn rơi. Tự dưng thấy thương con gái mình quá đỗi. Nó lấy chồng xa, một mình bươn chải, nhưng lúc nào cũng nghĩ đến cha mẹ. Sự vô tư, trong sáng của con gái khiến tôi nhận ra, tình cảm không thể nào đong đếm bằng tài sản.

Sau cuộc điện thoại với con Lan, tôi quyết định phải làm gì đó. Tôi không thể cứ ngồi đây mà gặm nhấm nỗi buồn. Tôi cần phải nói chuyện thẳng thắn với thằng Hùng một lần nữa. Tôi tin vào con trai mình, tin vào tình cảm ruột thịt. Dù nó hiền lành, nghe lời vợ, nhưng sâu thẳm trong tim nó, tôi biết nó vẫn yêu thương cha mẹ. Đêm đó, tôi mất ngủ. Trằn trọc mãi, tôi hình dung ra đủ mọi kịch bản cho cuộc nói chuyện sắp tới. Liệu nó có hiểu cho tôi không? Liệu nó có dám đứng ra bảo vệ mẹ nó không?

Sáng hôm sau, tôi gọi thằng Hùng vào phòng khách. Nó ngồi xuống, vẻ mặt căng thẳng. "Mẹ muốn nói chuyện với con về chuyện cái Phượng và cháu Tôm. Mẹ biết con thương vợ, nhưng con có nghĩ đến cảm giác của mẹ không? Mẹ sinh con ra, nuôi con khôn lớn, chưa bao giờ mẹ đòi hỏi bất cứ điều gì từ con. Giờ đây, chỉ vì cái nhà, cái đất mà gia đình mình lại ra nông nỗi này sao?". Tôi nhìn thẳng vào mắt con trai, giọng nói nghẹn ngào. "Con nghĩ xem, nếu mẹ giao hết tài sản cho vợ chồng con, liệu mai sau mẹ có còn được sống yên ổn trong chính căn nhà của mình không? Tình nghĩa có còn không?".

Thằng Hùng im lặng, cúi gằm mặt. Một lúc lâu sau, nó ngẩng đầu lên, đôi mắt đỏ hoe. "Mẹ ơi, con xin lỗi mẹ. Con biết con sai rồi. Con đã quá nghe lời Phượng mà không nghĩ đến cảm giác của mẹ. Con sẽ nói chuyện với Phượng, con sẽ đưa cháu về. Mẹ đừng giận con nữa nhé." Giọng nó run run. Tôi thấy lòng mình nhẹ nhõm hẳn. Một gánh nặng như vừa được trút bỏ. Tôi biết, con trai tôi cuối cùng đã nhận ra điều gì là quan trọng nhất.

Hai ngày sau, Phượng và cháu Tôm trở về. Con bé có vẻ gầy hơn, đôi mắt trũng sâu. Nó vẫn giữ vẻ lạnh lùng ban đầu, nhưng tôi thấy được sự hối lỗi trong ánh mắt đó. Tôi không nói gì, chỉ lặng lẽ chuẩn bị bữa cơm thịnh soạn. Thằng Hùng thì ríu rít bên cháu, vẻ mặt rạng rỡ hẳn lên. Suốt bữa ăn, không ai nói gì nhiều, nhưng không khí không còn căng thẳng như trước. Cháu Tôm thì bi bô gọi "bà ơi", "bà ơi" khiến tôi quên hết những muộn phiền.

Tối đó, sau khi dỗ cháu ngủ, Phượng bất ngờ đến bên tôi. "Mẹ ơi, con xin lỗi mẹ. Con đã sai rồi. Con đã quá ích kỷ, quá toan tính. Con xin lỗi vì đã làm mẹ buồn." Giọng nó lí nhí, đôi mắt ướt đẫm. Tôi nhìn nó, lòng tôi trào dâng bao cảm xúc. Nước mắt tôi cũng bắt đầu lăn dài. Tôi ôm chầm lấy con dâu, vỗ về tấm lưng gầy của nó. "Không sao đâu con. Ai cũng có lúc mắc sai lầm. Quan trọng là mình biết nhận ra và sửa chữa."

Từ ngày đó, Phượng như thay đổi hoàn toàn. Nó quan tâm đến tôi hơn, không còn nhắc đến chuyện nhà đất nữa. Nó thường xuyên trò chuyện với tôi, hỏi han sức khỏe, giúp tôi làm việc nhà. Tình cảm mẹ chồng nàng dâu dần dần được hàn gắn. Căn nhà lại rộn rã tiếng cười nói của con cháu. Cháu Tôm lớn lên từng ngày, là niềm vui, là lẽ sống của tôi. Mỗi buổi chiều, tôi lại bế cháu ra vườn, chỉ cho cháu những bông hoa đang khoe sắc, những trái cây đang chín mọng.

Một ngày nọ, khi tôi đang ngồi đọc sách dưới gốc cây bưởi, Phượng mang ra cho tôi một ly nước cam. "Mẹ ơi, con có chuyện muốn nói với mẹ." Nó ngồi xuống bên cạnh tôi, vẻ mặt nghiêm túc. Tôi có chút lo lắng, không biết có chuyện gì. "Mẹ cứ giữ lấy căn nhà này nhé. Bố mẹ đã vất vả cả đời để có được nó. Vợ chồng con sẽ tự cố gắng làm ăn, xây dựng tương lai. Chúng con không cần nhà đất của bố mẹ đâu." Tôi nhìn nó, đôi mắt tôi rưng rưng. Lời nói của Phượng không chỉ là sự hối lỗi, mà còn là sự trưởng thành, là tình yêu thương chân thành.

Tôi mỉm cười, nắm lấy tay con dâu. "Mẹ biết con đã trưởng thành rồi. Mẹ tin tưởng vào con. Tài sản này, mẹ vẫn sẽ để lại cho các con. Nhưng không phải bây giờ. Mẹ muốn các con sống với nhau bằng tình nghĩa, bằng sự yêu thương, chứ không phải vì vật chất. Sau này, khi nào mẹ thật sự già yếu, không còn sức trông coi nữa, mẹ sẽ chia cho các con. Con trai sẽ được phần lớn hơn để lo thờ cúng tổ tiên. Con gái cũng sẽ có phần. Mẹ sẽ công bằng với tất cả các con."

Phượng gật đầu, nở một nụ cười thật tươi. Ánh nắng chiều len lỏi qua kẽ lá, chiếu rọi lên khuôn mặt rạng rỡ của nó, khiến tôi thấy ấm áp lạ thường. Căn nhà ngói đỏ dưới bóng cây bưởi, giờ đây không còn là biểu tượng của những toan tính, mà là tổ ấm tràn đầy tình yêu thương. Tôi biết, con đường phía trước vẫn còn dài, nhưng với sự thấu hiểu, sự bao dung và tình yêu thương, gia đình tôi sẽ vượt qua tất cả. Tuổi già của tôi giờ đây, đúng là hạnh phúc viên mãn. Tiếng cười của cháu Tôm vang vọng khắp căn nhà, như một bản nhạc xua tan đi mọi muộn phiền, chỉ còn lại sự bình yên và hạnh phúc.